Uzaktan Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği
Uzaktan Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları
Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edilen coronavirüs (covid-19) salgını nedeni ile birçok firmanın uzaktan çalışma seçeneğini değerlendirdiği bu süreç, çalışma hayatımızda yeni uygulamaları da beraberinde getirmiştir. Bu uygulamalardan biri de teknik alt yapısı uygun olan firmalar için uzaktan çalışma şeklidir. Pandemi sürecinde çalışan sağlığını ilk sırada tutan uzaktan çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamalarına da yeni bir pencere açılmış oldu.
Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs yeni dünya düzenini de beraberinde getirdi. Salgın sonrası çok konuşulan yeni dünya düzeninde öne çıkan gündem maddelerinden biri de uzaktan çalışma metodudur.
Uzaktan çalışma, 4857 sayılı İş Kanunu‘na 2016 yılında eklenen 14. maddesinin 4. fıkrasında tanımlanmış olan esnek bir çalışma modelidir. Bu tanıma göre; uzaktan çalışma; “İşçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.”
Halk arasında evden çalışma olarak bilinen bu metodu halihazırda uygulayan firma sayısı azımsanamayacak kadar fazla. Hal böyle olunca çalışanın çalıştığı yeri kendinin seçtiği bu modelde, firmaların İş Sağlığı ve Güvenliği tedbirlerinin kapsamını genişletmesi kaçınılamaz bir sonuç.
Çalışmanın işyeri dışında yapılması sebebiyle işverenin çalışanı gözetme borcunun uygulanmasında birtakım güçlükler söz konusudur. İşveren, Borçlar Kanununun 417 nci maddesine ve İş Kanununun 14 üncü maddesine göre işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak araç ve gereçleri noksansız bulundurmakla yükümlüdür.
Uzaktan çalışmalarda iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları çerçevesinde işveren iş sağlığı ve güvenliği önlemleri konusunda çalışana bilgi vermek, eğitimini sağlamak, sağlık gözetimini sağlamak, sağladığı ekipmanla iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
Evden Çalışmalarda İş Kazası
Çalışanın, evde çalışma anında bir kazaya uğraması durumunda bunun iş kazası kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği tartışmalı bir konudur. Evde meydana gelen her kaza iş kazası sayılmaz fakat yapılan iş nedeniyle çalışanın bir kazaya uğraması durumunda bu kaza evde de olsa iş kazası kabul edilir.
Yasada da açıkça belirtildiği üzere; “İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla” meydana gelen kaza, iş kazasıdır. Bu bağlamda; bir olayın iş kazası olarak değerlendirilmesinde en önemli kriter, yapılan iş ile kaza arasında uygun illiyet bağının bulunmasıdır.
İşin yapılış şekline ilişkin ayrıntıların iş sözleşmesinin eki niteliğindeki protokollerle açıkça düzenlenmesi – örneğin evin belirli bir alanının çalışma yeri olarak belirlenmesi, yahut çalışma saatleri ile ara dinlenmelerinin açıkça düzenlenmesi – kazanın iş kazası mı ev kazası mı olduğu tartışmalarını bertaraf etmede yol gösterici olabilir.
Evden Çalışmalarda Alınacak İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri
Çalışma Ortamında Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
Önce çalışma alanının belirlenmesi ve hazırlanması, hem iş sağlığı ve güvenliği kapsamında tehlikeleri önlemek adına, hem de olası bir kaza durumunda kazanın iş kazası mı ev kazası mı olduğunun belirlenebilirliği açısından yol gösterici olacaktır.
Çalışma ortamında yeterli temiz hava olması, çalışma ortamının gürültüsüz olması, aydınlatmanın yeterli olması, çalışma için ideal sıcaklığın sağlanması, nem gibi ortam şartları çalışan sağlığı açısından önemli olmasının yanı sıra çalışma verimini de etkileyeceğinden uygun şartlar sağlanmalıdır.
Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Dikkat Edilecek Hususlar
Çalışma masası veya çalışma yüzeyi; ekran, klavye, dokümanlar ve diğer ilgili malzemelerin rahat bir şekilde düzenlenebilmesine olanak sağlayacak şekilde, yeterli büyüklükte ve ışığı yansıtmayacak nitelikte olmalıdır.
Ekran/monitor çalışanın çalışma pozisyonuna uygun mesafede ve göz hizasında olmalıdır.
Klavye, operatörün/çalışanın el ve kollarının yorulmaması ve rahatça çalışabilmesi için ekrandan ayrı ve hareketli olmalıdır.
Sandalye dengeli ve çalışanın rahat bir pozisyonda oturabileceği ve kolaylıkla hareket edebileceği şekilde olmalıdır.
Evde Çalışma Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Güvenlik Önlemleri
Sabit olmayan dolap ve raflar devrilme tehlikesi yaratmaması için sabitlenmelidir.
Çalışma alanında takılıp düşmeye sebep olabilecek eşyalar bırakılmamalı, kablolar takılmaya sebep olmayacak şekilde düzenlenmelidir.
Isı kaynaklarının yanında elektrik kablosu, telefon gibi yanıcı araç gereçler bırakılmamalıdır.
Çalışma ortamında tedbir amaçlı; ilk yardım malzemeleri ve yangın tüpü bulundurulması yararlı olacaktır.
Çalışma ortamı evin diğer alanlarından mümkün olduğunca izole ve yalın hale getirilmelidir.
Evden çalışma süresine bağlı olarak, periyodik olarak çalışanın sağlık taramaları yaptırılmalı ve iş veren bu raporları muhafaza etmelidir. İş sağlığı ve güvenliği bilincini sağlayabilmek amacıyla, uzaktan çalışan personelin ergonomi, çalışma ortamı ve diğer iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri periyodik olarak verilmelidir.
İş Güvenliği Danışmanlığı ve İş Güvenliği Eğitimleri ile ilgili uzman kadromuzdan destek almak ve tüm sorularınız için bizimle iletişime geçin!