Hata Türü ve Etkileri Analizi (FMEA)

FMEA Nedir?

İngilizce “Failure Modes and Effect Analysis” cümlesinin baş harflerinden adını alan FMEA Türkçe’ye “Hata Türü ve Etkileri Analizi” olarak çevrilmiştir. HTEA olarak da adlandırılabilir.

Hata Türü ve Etkileri Analizi (FMEA), bir sürecin veya ürünün potansiyel hata noktalarını tanımlamak, bu hataların olası sonuçlarını değerlendirmek ve bu hataların olasılığını ve ciddiyetini belirlemek için kullanılan bir sistemli bir tekniktir. FMEA, endüstriyel mühendislik, üretim, sağlık hizmetleri ve diğer birçok sektörde kalite güvencesi ve risk yönetimi için yaygın olarak kullanılmaktadır.

FMEA genellikle üç aşamada uygulanır:

1. Hata Tanımlama: İlk adım, sürecin veya ürünün potansiyel hata noktalarını tanımlamaktır. Bu aşamada, süreç adımları veya ürün bileşenleri üzerinde oluşabilecek hatalar ve kusurlar belirlenir. Bu adım, uzmanlar ve çalışanlar arasında yapılan beyin fırtınası ve gözlemleme sürecini içerebilir.
2. Hata Etkilerinin Değerlendirilmesi: Bu adımda, tanımlanan hataların olası etkileri değerlendirilir. Her hata veya kusurun, müşteriye, üretim sürecine, güvenilirliğe veya diğer ilgili faktörlere potansiyel etkileri üzerinde durulur. Bu etkiler genellikle bir ölçek üzerinde derecelendirilir.
3. Risk Değerlendirmesi: Son olarak, her hata veya kusurun olasılığı ve etkisinin birleşimi üzerinden risk seviyeleri belirlenir. Bu adım genellikle Risk Öncelik Derecesi (RPD) olarak adlandırılan bir ölçekte gerçekleştirilir. RPN, olasılık, etki ve tespit edilebilirlik gibi faktörlerin bir kombinasyonuna dayanır.

FMEA’nın temel amacı, potansiyel hata noktalarını belirleyerek, sürecin veya ürünün kalitesini artırmak, müşteri memnuniyetini sağlamak ve işletme maliyetlerini azaltmaktır. Bu analiz yöntemi aynı zamanda ürün veya süreç tasarımında iyileştirmeler yapmak için değerli bilgiler sunar.

FMEA’nın birçok faydası vardır. Öncelikle, süreç veya ürün hatalarının önceden belirlenmesine yardımcı olarak, işletmelerin ileriye dönük olarak uygun önlemleri almasına olanak tanır. İkincisi, FMEA, işletmelerin kaynaklarını etkin bir şekilde kullanmalarına ve öncelik verilmesi gereken alanları belirlemelerine yardımcı olur. Üçüncüsü, FMEA, kalite iyileştirme süreçlerinin bir parçası olarak sürekli iyileştirme ve öğrenme kültürünü teşvik eder ancak, FMEA’nın bazı sınırlamaları da vardır. Örneğin, FMEA, tüm potansiyel hata noktalarını tanımlamayabilir veya hataların gerçekleşme olasılığını yanlış bir şekilde değerlendirebilir. Ayrıca, FMEA’nın uygulanması zaman alıcı olabilir ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmesi için uzmanlık ve deneyim gerektirebilir.

Sonuç olarak, Hata Türü ve Etkileri Analizi (FMEA), birçok endüstride kalite yönetimi ve risk değerlendirmesi için değerli bir araç olarak kabul edilir. Doğru bir şekilde uygulandığında, FMEA işletmelerin süreçlerini ve ürünlerini iyileştirmelerine yardımcı olabilir ve müşteri memnuniyetini artırabilir.

AIAG (Automotive Industy Action Group) daha önce yayınladığı 4 revizyon sonrasında, en son yayın için VDA (Verband der Automobilindustrie) ile işbirliğine gitmiş ve ortak yayın olan yeni FMEA kitapçığı Haziran 2019’da yayınlanmıştır. FMEA takım çalışması odaklı, sistematik, niteliksel, analitik bir metottur ve şunları amaçlar ;

• Ürün veya prosesteki potansiyel teknik riskleri değerlendirmek,
• Bu risklere ait sebep ve etkilerini analiz etmek,
• Önleyici ve tespite yönelik aksiyonları dokümante etmek,
• Riskleri azaltmak için aksiyonlar önermek,

FMEA’nın üç temel unsuru vardır. Bunlar;
a. İhtimal: (İ) Hatanın zaman içinde gerçekleşme sıklığını gösteren değer,
b. Şiddet: (Ş) Hatanın gerçekleşmesi durumunda sonuçların derecesini gösteren değer,
c. Tespit edilebilirlik: (T) Hatanın istenmeyen sonuçlara sebep olmadan tespit edilebilme derecesini gösteren değer,

Ne zaman FMEA Kullanılır?

• Yeni tasarım ve prosesler,
• Modifikasyonlar,
• Müşteri talepleri,
• Garanti iadeleri,
• İyileştirme çabaları,

FMEA Türleri Nelerdir?

• Sistem FMEA: Ana hedef operasyonel faktörler ile ekonomik faktörler arasında denge oluşturmaktır. Sistemde oluşabilecek potansiyel hatalar ile ilgilenir ve analizini yapar.
• Tasarım FMEA: Üretime başlamadan önce tasarımda hata şekillerinden dolayı üretimde oluşabilecek potansiyel hata türlerine yoğunlaşır. Tasarım bütünlüğünü korumak amacındadır.
• Proses FMEA: İmalat ve montaj süreçleri analiz etmede kullanılır. Proses ve montaj yetersizliklerinden kaynaklanan hata türlerine odaklanır.
• Servis FMEA: Servisin müşteriye ulaşmadan analiz etmede kullanılır.

FMEA’nın Amaçları ve Hedefleri Nelerdir?

FMEA analizi veya FMEA çalışması, aynı zamanda bir riski azaltmak için ortaya konan tüm çalışmaları belgeleyen ve izleyen bir risk analizi yaklaşımıdır. FMEA risk analizi, üreticilere, önceliklerin belirlenmesinde ve hataların önlenmesinde destek olur. FMEA’nın amaçlarını ise şu şekilde listeleyebiliriz;

• Bir ürün veya süreçte oluşabilecek potansiyel teknik risklerin belirlenmesi,
• Hataların nedenlerinin ve etkilerinin çözümlenmesi,
• Önleyici ve tespit edici faaliyetlerin dokümante edilmesi,
• Risk azaltıcı faaliyetlerin belirlenmesi,

Ne zaman FMEA Kullanılır?

• Yeni tasarım ve prosesler,
• Modifikasyonlar,
• Müşteri talepleri,
• Garanti iadeleri,
• İyileştirme çabaları,

FMEA ile ilgili uzman kadromuzdan destek almak için bizimle iletişime geçin!