ISO 9001 Proses Yaklaşımı
ISO 9001 Proses Yaklaşımı kavramını ele almadan önce proses tanımını bir kez daha yapalım.
Proses Nedir?
Kaynakları kullanarak girdilerin çıktılara dönüşümünü sağlayan faaliyet bütünüdür. Örneğin satış süreci, müşteri talebi ile başlayan ve sipariş onayı ya da sözleşme ile sona eren bir faaliyet bütünüdür. Burada proses yaklaşımı ile algılanması gereken konu, üretici bir firmanın müşteri talebinden başlayıp faturalandırma aşamasına kadar giden iş adımlarını bir bütün olarak değil, kendi içerisinde proseslerine ayırarak kuruluşu bu şekilde yönetebilmesidir. Örneğin bu örnekte satış müşteri talebi ile başlayıp sipariş onayı ya da sözleşme ile sona eren bir proses olarak tanımlanacak ve ardından planlama ya da satın alma gibi ilişkili süreçler bir faaliyet olarak yönetilecektir.
Müşteri şartlarının karşılanması hedefine yönelik arzulanan ve bu standardın ana konusu olan müşteri memnuniyeti kavramı, ancak firma faaliyet ve kaynakları bir proses olarak yönetildiğinde daha verimli olarak elde edilecektir.
İç içe geçmiş prosesleri bir sistem içinde tanımlamak ve kontrol etmek, kuruluşun hedeflediği sonuçlara ulaşabilme kabiliyetini artıracak; ayrıca bu anlayış proseslerin birbirleri arasındaki ilişkileri ve etkileşimlerini kontrol etme ve yönetebilme imkanı sağlayacaktır.
ISO 9001 Proses Yaklaşımı Kavramı
ISO 9001 Proses Yaklaşımı Kavramı; müşteri şartlarının karşılanması amacıyla müşteri memnuniyetini sağlayabilmek için, bir kalite yönetim sistemi oluşturulmasını, uygulanmasını ve etkinliğinin sürekli sağlanabilmesi için proses yaklaşımının benimsenmesini teşvik etmektedir.
ISO 9001 Proses Yaklaşımı Kavramının uygulanabilmesi ile ilgili oluşturulmuş şartlar ise ISO 9001:2015 standardının Madde 4.4’ünün kapsamında yer alır.
Kuruluş, ISO 9001 Proses Yaklaşımı Kavramını uygulamak için kalite yönetim sistemi ve ihtiyaç duyulan proseslerini belirleyerek aşağıdaki şekilde hareket etmelidir;
- Bu proseslerin istenen girdileri ve beklenen çıktılarını belirlemek, (ISO 9001:2015)
- Proseslerin sıra ve etkileşimini belirlemek,
- Proseslerin etkinliği ve kontrol altında tutulabilmesi için ihtiyaç duyulan kriter ve yöntemleri belirlemek,
- Bu prosesler için ihtiyaç duyulan kaynakları belirlemek,
- Bu prosesler için yetki ve sorumlulukları belirlemek, (ISO 9001:2015)
- ISO 9001:2015 madde 6.1 şartlarına risk ve fırsatları belirlemek, (ISO 9001:2015)
- Bu prosesleri değerlendirmek ve istenen sonuçlara erişilebilmesini garanti altına alabilmek için herhangi bir değişikliği uygulamak,
- Prosesler ve kalite yönetim sistemini iyileştirmek,
Bir Kalite Yönetim Sisteminde proses yaklaşımını uygulamak aşağıdakileri sağlar;
- Bütünü yönetmek yerine parçaları yöneterek kontrolün etkinliğini artırmayı,
- Kalite yönetim sisteminin anlaşılmasını ve uygulanabilirlik seviyesini artırmayı,
- Proseslerin katma değer açısından sorgulanmasını ve performansa ulaşmayı,
- Değerlendirme yolu ile proseslerin iyileştirilmesini ve oradan da kuruluşun iyileşmesini,
Şekil-1 ISO 9001:2015 Standardı Proses Yaklaşımı ile ilgili olarak tek bir prosesin unsurlarının şematik gösterimidir.
ISO 9001:2015 standardı; Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al (PUKÖ) döngüsü ve risk temelli düşünmeyi içeren proses yaklaşımını uygulamaktadır.
ISO 9001:2015 revizyonu, ISO 9001:2000 revizyonu ile gelişen süreç odaklı yapıyı devam ettirmektedir.
ISO 9001:2015 revizyonu, proseslerin çıktılarına odaklanmakta ve ortaya çıkan çıktıyı performans odaklı olarak esas almaktadır.
Yukarıda faydalarından bahsettiğimiz proses yaklaşımı modeline Pukö döngüsü kullanılarak erişilebilir.
