ISO 14001 Nedir? ISO 14001 Belgesi Nedir?
ISO 14001 Nedir?
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi,bir kuruluşun faaliyetlerindeki çevre faktörlerine ilişkin süreçlerin tanımlanması,kontrol edilmesi ve geliştirilmesi amacıyla geliştirilmiştir.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, ISO tarafından oluşturulmuş uluslar arası bir standarttır.
Bu standart ile kuruluştaki üretim ya da hizmet süreçlerinde çevreye etki eden unsurların tanımlanması, çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi sağlanmış olur.
ISO 14001 çevre yönetim sistemi, çevre faktörlerine ilişkin olarak yasal, mevzuat şartlara piyasa eli yardımıyla uymayı, çevreye verilebilecek zararları en aza indirmeyi, kuruluşta çevre bilincini oluşturarak çevresel gerekliliklerin kuruluş çalışma sistemi içine yerleştirilerek uygulayan kuruluşlara artı değer oluşturabilecek bir standarttır.
ISO 14001 Belgesi Nedir?
İster üretim isterse hizmet sektöründe olun faaliyetlerinizi gerçekleştirirken oluşan çıktılarınızın çevreye olan etkilerini en aza indirmek hem yasal mevzuat olarak zorunlu hem de ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ana amacıdır.
Çevre yönetim sistemi,çevre faktörlerine ilişkin olarak Yasal mevzuat şartlara uymayı, Çevreye verilebilecek zararları en aza indirmeyi,Kuruluşta çevre bilincini oluşturarak çevresel gerekliliklerin kuruluş çalışma sistemi içine yerleştirilerek uygulayan kuruluşlara artı değer oluşturabilecek bir standarttır.
ISO 14001 Belgesi almak isteyen kuruluşlar, bu standartla birlikte firmalarında faaliyetleri sonucu oluşan olumsuz çıktıları en aza indirmeyi sağlarlar.
ISO 14001 Belgesi ile çevre ile ilgili kanun,yönetmelik,mevzuat ve tüzüklerin ışığı altında, kuruluştaki üretim ya da hizmet süreçlerinde çeşitli nedenlerden kaynaklanan olumsuz çıktılar en aza indirgenir.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, bir kuruluşun her zaman çevresel açıdan mükemmel olduğunun garantisi değildir.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, Belgesi sınır değerler (deşarj limitleri, vs.) belirtmez.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi,hiç bir ürün veya hizmet standartının veya bir yasal düzenlemenin yerine geçmez. Ancak bu tip standard veya düzenlemelerin tamamlayıcısı olabilir ve yasalara uyumu ister.
ISO 14001’in Tarihçesi
Çevre bilinci, tüm dünyayı tehdit eden bazı temel çevre sorunları ve bu çevre sorunlarının sebep olduğu bazı sonuçların anlaşılmasından sonra oluşmaya başladı.
Dolayısıyla bu durum, kuruluşların çevreye karşı daha duyarlı olma zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Giderek gelişen çevre bilinci, çevre yönetim sistemlerine ilişkin uluslar arası standartların (ISO 14001) gelişmesini sağlamıştır.
ISO 14001 çevre yönetim sistemi; yukarıda bahsedilen anlayışın kuruluş tarafından sürdürülmesi için gerekli olan planlama, uygulama, kontrol, düzenleyici yöntemleri içerir.
Nüfus artışı, kentleşme ve sanayileşmeyle birlikte olumsuz çevre etkilerinin artışı doğayı zorlamaya başlamıştır. 1960’lı yıllarda gerçekleştirilen bilimsel teknolojik devrimin çevreye etkileri, çevre için koruma ve iyileştirme çalışmalarının hızlıca yapılması gereğini gözler önüne sermiştir.
Gelişen nüfusa iş sağlama, gıda ihtiyacı ve ülkelerin gelişme seyri de dikkate alındığında hayatımızı baskılayan çevre sorunları için yeni çözümler aranmıştır. Özellikle “sıfır atık“ üreterek “etkisiz“ bir üretim yöntemi’nin imkanız olması sebebiyle, çevrenin daha az kirletilerek üretim/hizmet sağlanmasına imkan sağlayan yöntemler araştırılmıştır.
1969 yılında Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri; çevrenin korunması konusunda tüm üyelere seslendi. Bu sorunlar, 1968 yılında kurulmuş olan Roma Kulubü’nün “değişmek ya da yok olmak” ikilemi üzerine hazırlanan raporla da gündeme getirilmişti.
1972 yılında çevre konferansı düzenlenmiş ve “tek bir dünyamız var” sloganı tüm dünyada birçok kuruluşun dikkatini çevre sorunlarına çekmişti.
1972 yılında Stockholm çevre konferansında ‘ çevreyi dışlamayan kalkınma ‘ stratejisi açıklanmıştı. Hedef, doğal kaynaklardan adil olarak yararlanmaktı.
1970’li yıllarda ekonomik gelişmenin yanında çevrenin de korunmasına çözüm olarak ” sürdürülebilir kalkınma” felsefesi ele alınmaya başlandı. Buradaki yöntem, 1987 yılında Birleşmiş Milletler Çevre Ve Kalkınma Komisyonunca yayınlanan “Ortak Geleceğimiz” adlı raporda yer aldı.
Sürdürülebilir kalkınma, bugünün ihtiyaçlarını gelecek nesillerin de kendi ihtiyaçlarını karşılama imkanlarını yok etmeden karşılamaktır. Herkesin temel gereksinimlerini karşılayabilmeyi ve kaynakların kullanımını hedefleyen bir değişim sürecidir.
Çevre sorunları, son 30 yıl içinde giderek artan bir şekilde ele alınmaya başlandı.
Bu tartışmalardan hareketle çeşitli yönetmelikler, idari tebliğler ve standartlar gibi yayınlar hızla çoğaldı. Avrupa Birliği’ne üye ülkelerde uygulanan ve sıkı bir disiplin olan “EMAS” bunlardan birisidir.
ISO, Eylül 1996’da, çevre boyutlarının kontrolü ve bertarafı konularına ilişkin ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemleri standardını yayınladı. Yöntemleri hızla yayılan ve kabul gören ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, çevre politikası, çevre amaçları/hedefleri ve çevre programları doğrultusunda çevre boyutlarının kontrolü ve bertarafına yönelik şartlar içermektedir.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, danışmanlığı ile ilgili bilgi almak için tıklayınız.
ISO 14001 Ne Değildir?
ISO 14001 çevre yönetim sistemi, bir kuruluşun çevresel açıdan her zaman mükemmel olduğunun garantisi değildir.
ISO 14001 çevre yönetim sistemi, sınır değerler (deşarj limitleri, vs.) Belirtmez.
ISO 14001 çevre yönetim sistemi, hiç bir ürün veya hizmet standardının veya bir yasal düzenlemenin yerine geçmez. Ancak bu tip standard veya düzenlemelerin tamamlayıcısı olabilir ve yasalara uyumu ister.
ISO 14001 Faydaları Nelerdir?
Tüm dünyada çevre standartları konusunda aynı dili konuşmanızı sağlar.
Ulusal ve uluslar arası düzeyde kabul edilebilmeyi kolaylaştırır.
Kuruluşun pazar payının artmasını sağlar.
Sektörde prestijin arttırılmasını sağlar.
Kuruluşun imajını geliştirilmesini sağlar.
Müşterilerdeki güven duygusunu arttırır.
Karlılığı ve verimliliği arttırır.
Kuruluş faaliyetlerinin çevreye olan etkisi ve çevre riskleri belirlenerek kontrol edilebilir ve bu sayede çevreyi olumsuz etkileyen unsurlar azaltılır.
Çevresel performansın arttırılması sağlanır.
Çevre etkilerinden kaynaklanan maliyetler düşer.
Çevre ile ilgili yasal, mevzuat şartlarına uyum sağlanır.
Çevreye bırakılan atıklar azalır.
Tüketicinin çevre ile ilgili beklentilerine cevap verilir ve bilinçli tüketicilere erişebilme ve onları kazanma şansı artar.
Çalışanlarda çevre bilinci artar.
Çevreye zarar vermeyen bir kuruluşta çalışmak, çalışanları motive eder.
ISO 14001’in Gereklilikleri:
Çevre etkilerinin değerlendirmesi, değerlendirme sonucunda ortaya çıkan olumsuzlukları azaltma
Sürekli iyileştirme
Kirliliğin önlenmesi
Çevresel kirliğin azaltılması
Yasal gereklilikler uyma
ISO 14001’in Bölümleri
1.Kapsam
2.Atıf Yapılan Standard ve/veya Dokümanlar
3.Terimler ve Tarifler
4.Çevre Yönetim Sisteminin Şartları
4.1 Genel Şartlar
4.2 Çevre Politikası
4.3 Planlama
4.3.1 Çevre Boyutları
4.3.2 Yasal ve Diğer Şartlar
4.3.3 Amaçlar,Hedefler ve Program/Programlar
4.4 Uygulama Ve Faaliyetler
4.4.1 Kaynaklar, Görevler, Sorumluluk ve Yetki
4.4.2 Uzmanlık, Eğitim ve Farkında Olma
4.4.3 İletişim
4.4.4 Dokümantasyon
4.4.5 Dokümanların Kontrolü
4.4.6 Faaliyetlerin Kontrolü
4.4.7 Acil Duruma Hazır Olma ve Müdahale
4.5 Kontrol Etme
4.5.1 İzleme ve Ölçme
4.5.2 Uygunluğun Değerlendirilmesi
4.5.3 Uygunsuzluk, Düzeltici Faaliyet ve Önleyici Faaliyet
4.5.4 Kayıtların Kontrolü
4.5.5 İç Tetkik
4.6 Yönetimin Gözden Geçirmesi
ISO 14001 Tanımlar
Sürekli gelişme: Kuruluşun, çevre politikasına uygun olarak genel çevre icraatında gelişmeler sağlamak için kuruluş çevre yönetim sisteminin sürekli olarak iyileştirilmesidir.
Çevre: Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü, hava, su, toprak, tabii kaynaklar, bitki topluluğu (flora), hayvan topluluğu (fauna), insanlar ve bunlar arasındaki ilişkileri içine alan ortamdır.
Çevre boyutu: Kuruluşun, faaliyetlerinin, ürünlerinin veya hizmetlerinin çevre ile etkileşime giren unsurlarıdır.
Çevre etkisi: Çevrede, kısmen ve tamamen kuruluşun faaliyet, ürün ve hizmetleri dolayısıyla ortaya çıkan, olumlu veya olumsuz her türlü değişikliktir.
Çevre politikası: Kuruluşun, genel çevre icraatı ile ilgili niyet ve prensiplerini açıklamak, faaliyet, çevre amaç ve hedeflerle çerçeve teşkil etmek üzere yaptığı beyandır.
Kirlenmenin önlenmesi nedir
kirlenmeyi önlemek, azaltmak veya kontrol altında tutmak amacıyla yeniden devreye sokmayı, başka işleme tabi tutmayı, işlemde değişiklik yapmayı, kontrol mekanizmalarını, kaynakların etkin kullanımını, malzeme ikamesini içine alabilen her türlü işlem ve uygulamaya başvurulması, malzeme veya ürün kullanılmasıdır.
Sürdürülebilir kalkınma: Kısaca, mevcut ihtiyaçları gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine engel olmadan karşılayarak kalkınmaktır.
ISO 14001 Prensipleri
Yükümlülük Altına Girme Ve Politika:
Kuruluş çevre politikasını belirlemeli Ve Çevre Yönetimi Sistemi’ne uyum Taahhüdünde Bulunmalıdır. Bu politika aynı zamanda kuruluşun çevre hedeflerini desteklemeli ve kuruluş içinde ve üçüncü taraflar tarafından da anlaşılmalıdır.
Planlama:
Kuruluş, ürün ve hizmetlerinin çevre boyutlarını belirlemeli, bunları derecelendirmelidir. Politikasını gerçekleştirmek için amaç ve hedefler belirlemeli, bu amaç ve hedeflere gerçekleştirmek için yönetim programları oluşturmalıdır.
Çevre boyutlarının belirlenmesi, derecelendirilmesi ve aksiyonların alınmasın ISO 14001’in prensipleri içinde en öncelikli konudur.
Uygulama Ve İşlem:
Kuruluş, Çevre politikalarını ve amaçlarını gerçekleştirmek, hedeflerine ulaşabilmek ve etkin olarak uygulanan bir çevre yönetim sistemi için gerekli yetenek ve kaynaklarla birlikte operasyonel bir kontrol yöntemi geliştirmeli ve uygulamalıdır. Uygulamanın etkinliği sürekli olarak kontrol edilmelidir.
Kontrol Ve Düzeltici Faaliyet:
Kuruluş, Çevre ile ilgili faaliyetlerini izlemeli ve ölçmelidir. Buradaki başarı derecesini izlerken düzeltici ve önleyici faaliyetleri devreye almalıdır.
Gözden Geçirme Ve Geliştirme:
Kuruluş, genel çevre faaliyetlerini ve bu faaliyetlerin başarı durumunu değerlendirme amavıyla çevre yönetim sistemi’ni planlanmış aralıklarla değerlendirmelidir. Bu gözden geçirme herşeyden önce ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’nde yer alan gündem maddelerini içermeli ve kayıt altına alınmalıdır.Yapılan bu değerlendirme ile ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’nin başarı derecesi ve hedeflere ulaşma durumu ele alınmış olacak ve sistemin performansı ele alınacaktır.
